Soạn bài sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Hướng dẫn

A. YÊU CẦU

– Củng cố kiến thức về văn bản thuyết minh và miêu tả.

– Kết hợp các yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh để bài văn hay hơn.

B. GỢI Ý TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP

I – Phần bài học

Bài tập: Đọc văn bản Cây chuối trong đời sống Việt Nam và trả lời câu hỏi (SGK tr. 24, 25)

Gợi ý

a) Văn bản này tuy đối tượng để thuyết minh là cây chuối, nhưng cây chuối được xem xét trong mối quan hệ với đời sống của người Việt chứ không phải là cây chuối thuần luý là một loại thực vật. Do vậy, nhan đề văn bản phải là Cây chuối trong đời sống Việt Nam mới thể hiện được nội dung chính của văn bản.

b) Những câu trong văn bản thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối:

Hai câu cuối của đoạn văn đầu tiên: Cây chuối rất ưa nước […] Chuối phát triển rất nhanh […] và câu Quả chuối là một món ăn ngon ở đoạn văn thứ ba.

c) Câu văn có yếu tố miêu tả cây chuối, quả chuối:

– […] cây chuối thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, tõa ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng.

– […] chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận.

– […] chuối trứng cuốc – không phải là quả tròn như trứng cuốc mà khi chín vỏ chuối có những vệt lốm đốm như vỏ trứng cuốc.

– Không thiếu những buồng chuối dàitừ ngọn cây uốn trĩu xuống tận gốc cây.

d) Theo yêu cầu chung của văn bản thuyết minh, văn bản này có thể bổ sung thêm lá chuối, thân cây chuối, nõn chuối, bắp chuối,… Thêm công dụng của thân cây chuối: thái nhỏ dùng làm thức ăn cho lợn; lá chuối tươi dùng gói nem gói giò, lá chuối khô dùng làm chất đốt; nõn chuối, bắp chuối thái nhỏ làm nộm, nấu ám,…

II – Phần luyện tập

Bài tập 1. Bổ sung yếu tố miêu tả vào các chi tiết thuyết minh (SGK, tr. 26).

Gợi ý

Bổ sung yếu tố miêu tả:

– Thân cây chuối có hình trụ, nhẵn bóng, gồm nhiều lớp bẹ xếp lên nhau theo thứ tự từ trong ra ngoài.

– Lá chuối tươi, to bản, xanh mướt, trông chẳng khác gì một con thuyền xanh úp ngược, che mát cho cả khóm.

– Lá chuối khô không còn màu xanh mà chuyến sang màu đất. Khi ấy lá không còn vươn lên trên mà rũ xuống, nằm ép mình như còn cố bao bọc, chở che cho thân cây.

– Nõn chuôi khi nhú lên có màu xanh non rất đặc trưng, gợi là màu nõn chuôi. Từ chỏ nõn chuối cuộn chặt, chẳng mây chốc nõn chuối lớn dần, lỏng ra và nở thành một tàu chuối.

– Bắp chuối hay còn gọi là hoa chuối có màu tím nhạt hoặc tím sẫm. Bắp chuối vươn lên từ giữa lòng thân cây chuối. Đấy chính là một bồng hoa lớn chứa rất nhiều quả chuôi non xếp thành từng nải chuối.

– Quả chuối xếp thành từng nải. Khi mới xuất hiện, nải chuối giống như một bàn tay xinh xắn có những ngón trắng hồng. Cả khi lơn, nải chuối vẫn giống bàn tay. Chả thế mà người la ví von có người có bàn tay chuối nắn.

Bài tập 2. Chỉ ra yêu tố miêu tả trong đoạn vănKho tài liệu văn học và bài tập làm văn hàng đầu Việt Nam